Αρχείο ΚΚΕ 70 χρόνια ΔΣΕ

Friday, December 11, 2009

Και στον ίδρο το δικό, γίνε συ τ'αφεντικό

Η μπαλάντα του κυρ-Μέντιου

Δε λυγάνε τα ξεράδια
και πονάνε τα ρημάδια!
Κούτσα μια και κούτσα δυο
της ζωής το ρημαδιό!

Mεροδούλι, ξενοδούλι!
Δέρναν ούλοι: αφέντες, δούλοι,
ούλοι: δούλοι, αφεντικό
και μ' αφήναν νηστικό.

Tα παιδιά, τα καλοπαίδια,
παραβγαίνανε στην παίδεια
με κοτρόνια στα ψαχνά,
φούχτες μύγα στ' αχαμνά!

Aνωχώρι, Κατωχώρι,
ανηφόρι, κατηφόρι,
και με κάμα και βροχή,
ώσπου μου 'βγαινε η ψυχή.

Eίκοσι χρονώ γομάρι
σήκωσα όλο το νταμάρι
κι' έχτισα, στην εμπασιά
του χωριού, την εκκλησιά.

Kαι ζευγάρι με το βόδι
(άλλο μπόι κι' άλλο πόδι)
όργωνα στα ρέματα
τ' αφεντός τα στρέμματα.

Kαι στον πόλεμ' "όλα για όλα"
κουβαλούσα πολυβόλα
να σκοτώνωνται οι λαοί
για τ' αφέντη το φαϊ.

Kαι γι' αυτόνε τον ερίφη
εκουβάλησα τη νύφη
και την προίκα της βουνό,
την τιμή της ουρανό!

Aλλά εμένα σε μια σφήνα
μ' έδεναν το Μαη το μήνα
στο χωράφι το γυμνό
να γκαρίζω, να θρηνώ.

Kι' ο παπάς με την κοιλιά του
μ' έπαιρνε για τη δουλειά του
και μου μίλαε κουνιστός:
"Σε καβάλησε ο Χριστός!

Δούλευε για να στουμπώσει
όλ' η Χώρα κι' οι καμπόσοι.
Μη ρωτάς το πώς και τί,
να ζητάς την αρετή!
-Δε βαστάω! Θα πέσω κάπου!
-Ντράπου! Τις προγόνοι ντράπου!
-Αντραλίζομαι!... Πεινώ!...
-Σούτ! θα φας στον ουρανό!"

Kι' έλεα: όταν μιαν ημέρα
παρασφίξουνε τα γέρα,
θα ξεκουραστώ κι' εγώ,
του θεού τ' αβασταγό!

Όχι ξύλο! Φόρτωμα όχι!
Θα μου δώσουνε μια κόχη,
λίγο πιόμα και σανό,
σύνταξη τόσω χρονώ!

Kι' όταν ένα καλό βράδυ
θα τελειώσει μου το λάδι
κι' αμολήσω την πνοή
(ένα πουφ είν' η ζωή),

H ψυχή μου θε να δράμη
στη ζεστή αγκαλιά τ' Αβράμη,
τ' άσπρα, τ' αχερένια του
να φιλάει τα γένια του!

Γέρασα κι' ως δε φελούσα
κι' αχαϊρευτος κυλούσα,
με πετάξανε μακριά
να με φάνε τα θεριά.

Kωλοσούρθηκα και βρίσκω
στη σπηλιά τον Αι-Φραγκίσκο:
"Χαίρε φως αληθινόν
και προστάτη των κτηνών!

Σώσε το γέρο κύρ Μέντη
απ' την αδικιά τ' αφέντη,
συ που δίδαξες αρνί
τον κύρ λύκο να γενή!

Tο σκληρόν αφέντη κάνε
από λύκο άνθρωπο κάνε!..."
Μα με την κουβέντα αυτή
πόρτα μου 'κλεισε κι' αυτί.

Tότενες το μαύρο φίδι
το διπλό του το γλωσσίδι
πίσω από την αστοιβιά
βγάζει και κουνάει με βιά:

"Φως ζητάνε τα χαϊβάνια
κι' οι ραγιάδες απ' τα ουράνια,
μα θεοί κι' όξαποδώ
κει δεν είναι παρά δώ.

Aν το δίκιο θες, καλέ μου,
με το δίκιο του πολέμου
θα το βρης. Οπου ποθεί
λευτεριά, παίρνει σπαθί.

Mη χτυπάς τον αδερφό σου-
τον αφέντη τον κουφό σου!
Και στον ίδρο το δικό
γίνε συ τ' αφεντικό.

Χάιντε θύμα, χάιντε ψώνιο
χάιντε Σύμβολον αιώνιο!
Αν ξυπνήσεις, μονομιάς
θα 'ρτη ανάποδα ο ντουνιάς.

Kοίτα! Οι άλλοι έχουν κινήσει
κι' έχ' η πλάση κοκκινήσει
κι' άλλος ήλιος έχει βγη
σ' άλλη θάλασσ', άλλη γης"

Ποίημα: Κώστας Βάρναλης

Κατεβάστε το μελοποιημένο ΟΛΟΚΛΗΡΟ το ποίημα εδώ
Η μπαλάντα του κυρ Μέντιου

Μουσική: Λουκάς Θάνου
Εκτέλεση: Νικηφόρος Πιτταράς

10 comments:

JohnyQ said...

περίμενε ο κυρ Μέντης

"Όχι ξύλο! Φόρτωμα όχι!
Θα μου δώσουνε μια κόχη,
λίγο πιόμα και σανό,
σύνταξη τόσω χρονώ!"

αλλά που να τα'βρει;

γιαυτό την επόμενη Πέμπτη 17 Δεκέμβρη, ΟΛΟΙ στην απεργία με το Π.Α.Μ.Ε.

JohnyQ said...

μην ακούτε τους αγίους και τους παπάδες.

ακούστε το φίδι και σεις

"Και στον ίδρο το δικό
γίνε συ τ' αφεντικό."

Grigoris Markakis said...

Από (έντονο) μουσικό ενδιαφέρον γύρω από την μελοποιημένη ποίηση, έχω να υποβάλλω τις εξής ερωτήσεις:
1. Πρόκειται για "ερασιτεχνκή" ηχογάφηση αν κατάλαβα καλά, δεν υπάρχει σε δίσκο, σωστά;
2. Γνωρίζουμε κάτι για τον ερμηνευτή; Το έκανε απλά από μεράκι ή είναι κάποιο είδος demo;
3. Έχει κανείς μαζεμένες άλλες τέτοιες εκτελέσεις;

JohnyQ said...

1)όχι δεν υπάρχει σε δίσκο.

απ'όσο ξέρω το παιδί δεν έχει βγάλει κάποιο άλμπουμ. παίζει που και που σε μαγαζιά με διαφορετικά σχήματα.

2) ο ερμηνευτής, το έκανε(προσωπικά πιστεύω, απ'όσο τον ξέρω) για να να αναδείξει το αληθινό περιέχομενο του ποιήματος του μπαρμπα-Κώστα. και όχι το κουτσουρεμένο, παραμορφωμένο γνωστό. το έκανε πρώτα και κύρια γιατί τον εκφράζει αυτό το ποίημα, και νιώθει μια ιδεολογική συνάφεια με το Βάρναλη. δεν πρόκειται για εμπορική δουλια.

3)έχει και άλλες εκτελέσεις...αν θέλεις να σου στείλω.

ΒΙΡΓΙΝΙΑ ΡΙΧΤΕΡ said...

παρα παρα πολυ ωραια η ερμηνεια του φιλου σου! well done. και πολυ καλη ιδεα να πει ολο το ποιημα που τελικα βγαζει πληρως νοημα...k
καλημερα!!

Grigoris Markakis said...

Ναι, με ενδιαφέρουν τέτοιες ερμηνείες, ειδικά αν πρόκειται για μελοποιημένη ποίηση. Φαντάζομαι θα ενδιαφέρει και άλλους...


Υ.Γ. Όχι και "κουτσουρεμένη" η εκτέλεση από τον Νίκο Ξυλούρη... Στις μελοποιήσεις ποιημάτων σκοπός δεν είναι να απαγγελθεί ολόκληρο το ποίημα αλλά να μεταφερθεί το νόημα και το πνεύμα του, ειδικά αν το ποίημα είναι αρκετά μεγάλο. Η μελοποίηση του Λουκά Θάνου και η ερμηνεία του Ν.Ξ. είχαν τη δυναμική τους και έκαναν γνωστό το ποίημα ακόμα και σε ένα κοινό που δεν θα έπιανε ποτέ ποιητική συλλογή για να διαβάσει.

JohnyQ said...

α...σόρρυ κιόλας...που σου θίξαμε την ποίηση.

Η τέχνη για τους κομμουνιστές είναι στρατευμένη και επιτελεί έργο κάθε φορα, σε κάθε περίσταση. Είτε είναι "ουδέτερη", είτε εναντίον, είτε μαζί μας.

Αυτό το ιστολόγια δεν είναι "κουλτουριάρικο", ούτε "κριτική τέχνης". ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ.

και δεν είναι το ζήτημα να κάνουμε ανεξαιρέτως γνωστή την ποίηση στο ευρύ κοινό αλλά και τι περιεχόμενο έχει αυτή η ποίηση.

συγγνώμη για το ύφος. αν θέλεις αλλες εκτελέσεις απο το συγκεκριμένο ερμηνευτή μπορώ να σου στειλω(αν μου δώσεις το email σου...ευχαριστώ).

αν πάλι θέλεις, ερμηνείες μελοποιημένης ποίησης, θα βρεις σε αυτό το ιστολόγιο δυστυχώς μόνο από στρατευμένους κομμουνιστές ποιητές.(έχω για το Καβαδία, τον Μπρέχτ)

Μπορείς να τα βρεις εδώ

Grigoris Markakis said...

Με ενδιαφέρουν οι ερμηνείες μελοποιημένων ποιημάτων γενικά και κομμουνιστών ποιητών ειδικότερα. Οπότε, ό,τι έχεις, αν θέλεις, μπορείς να το στείλεις στο grigoris τελεια markakis παπάκι gmail τελεία com, αν και καλύτερα είναι να κάνεις μια ανάρτηση γιατί θα εδνιαφέρει και άλλο κόσμο.

Μου φαίνεται, πάντως, πως σχημάτισες για 'μένα την εικόνα του (ψευτο) κουλτουριάρη που εξεμάνει επειδή του έθιξες τη (θεά) ποίηση. Με παρεξήγησες.

Η ένσταση μου αφορά τους χαρακτηρισμούς "κουτσουρεμένο", "παραμορφωμένο" περιεχόμενο της εκτέλεσης Λ.Θ - Ν.Ξ. και εξηγούμαι:

Θεωρώ ότι η συγκεκριμένη εκτέλεση, αν και δεν περιλαμβάνει το σύνολο των στίχων, μεταφέρει το νόημα και το πνεύμα του ποιήματος. Δεν θεωρώ επομένως ότι παραμορφώνει, διαστρεβλώνει το νόημα, άρα δεν "κακοποιεί" το ποίημα. Αναφέρομαι στην εκτέλεση του Ν.Ξ. και όχι του Σφακιανάκη που πρόσθεσε στίχους ως Βάρναλης της κακιάς ώρας.

Συνεχίζω για το "κουτσουρεμένο": το "Που πέταξε τ' αγόρι μου", περιέχει όλους τους στίχους του "Επιτάφιου";
-Όχι.
Μεταφέρει το νόημά του, αν και απόσπασμα;
-Φυσικά.
Πρόκειται επομένως για "επιτυχημένη" μελοποίηση. Το ίδιο συμβαίνει και με το "Αυτά τα κόκκινα σημάδια" που επίσης είναι απόσπασμα (από το "Καπνισμένο τσουκάλι"). Σ' αυτό άλλωστε απαγγέλλει μερικούς στίχους ο ίδιος ο ποιητής.

Για να ολοκληρώσω τη σκέψη μου, νομίζω ότι από τη στιγμή που μελοποιείται ένα ποίημα, ποίημα και τραγούδι ακολουθούν δυο παράλληλους, μα διαφορετικούς δρόμους προς την ίδια κατεύθυνση, καθώς είναι δυο διαφορετικές οντότητες. Τουλάχιστο στις περιπτώσεις που η μελοποίηση έχει σεβαστεί το ποίημα.

JohnyQ said...

α! οκ θα κάνω μια ανάρτηση. όπως είπα υπάρχουν ήδη αναρτήσεις για το Βάρναλη-Πιερίδη, τον Καββαδία, Μπρεχτ...

σε ρώτησα αν ήθελες ειδικά από τον συγκεκριμένο γενικά τραγούδια του, γιατί δεν έχει άλλα μελοποιημένα ποιήματα!

αφού θέλεις μελοποιημένα ποιήματα θα κάνω αναρτήσεις! Ο ΛΑΟΣ ΕΧΕΙ ΠΑΝΤΑ ΔΙΚΙΟ!

ΒΙΡΓΙΝΙΑ ΡΙΧΤΕΡ said...

δεν χρησιμοποιησα κανεναν ορο "κουτσουρεμενο" κλπ. Η ερμηνεια του Ξυλουρη ειναι ανυπερβλητη. Παρολαυτα, το ποιημα παντα ολοκληρο δινει ολο το νοημα που θελει να πει π ποιητης. ειδικα ο βαρναλης, λιτος που ηταν. και στην τελικη ολο το νοημα του ποιηματοε εμπεριεχεται στους στιχους

Aν το δίκιο θες, καλέ μου,
με το δίκιο του πολέμου
θα το βρης. Οπου ποθεί
λευτεριά, παίρνει σπαθί.

Mη χτυπάς τον αδερφό σου-
τον αφέντη τον κουφό σου!
Και στον ίδρο το δικό
γίνε συ τ' αφεντικό.

και οι δυο αυτες στροφες δεν υπηρχαν στην αρχικη εκτελεση.